نرم افزار Terrain Morphometer V.1 برای اجرای آنالیز مورفومتری از مدل رقومی ارتفاعی
معرفی نرم افزار Terrain Morphometer V.1
نرم افزار Terrain Morphometer V.1 نتیجه تجربیات علمی و عملی سالها است که در این بسته نرم افزاری متجلی شده است. مایه افتخار ماست که توانستیم با تلاش و کوشش مستمر بسته نرم افزاری Terrain Morphometer را به جامعه مهندسی و علمی سیستم اطلاعات جغرافیایی عرضه داریم و از این بابت شکر گذار نعمت های ایزد منان می باشیم. نرم افزار Terrain Morphometer یک پروژه در حال توسعه می باشد ان شا الله ورژن های توسعه یافته در آینده نزدیک منتشر خواهد شد.
قابلیت های مهم نرم افزار Terrain Morphometer V.1
نرم افزار Terrain Morphometer یک نرم افزار تخصصی بومی و کاملا ایرانی در زمینه سیستم اطلاعات جغرافیایی است که از پشتوانه علمی و مهندسی بهره می برد. در زیر به بخشی از قابلیت های کلیدی این نرم افزار اشاره می شود. این نرم افزار توانایی اجرای انواع مختلفی از آنالیزهای مورفومتریک و همچون حجم سنجی (Volumetric)، سطح-سنجی (Planimetric)، شیب سنجی (Gradiometric) و … را دارا است. با استفاده از این نرم افزار قادر به اجرای محاسبات Cut/Fill بر روی مدل رقومی ارتفاعی به سه روش مختلف خواهید بود. در حالت نخست می توانید عملیات Cut/Fill و عملیات سطح سنجی و شیب سنجی را با استفاده از تراز ثابت و مسطح انجام دهید. در حالت دوم می توانید این عملیات را بر روی دو شبکه رستری که دارای هندسه یکسانی هستند، اعمال کنید. و نهایتا در حالت سوم امکان اجرای محاسبات مربوط به مورفومتری دریاچه ها و پهنه های آبی وجود دارد. در تمامی حالات فوق، امکان محاسبه شاخص های آماری مختلف وجود خواهد داشت.
روش نصب نرم افزار Terrain Morphometer V.1
برای نصب نرم افزار Terrain Morphometer V.1 بر روی فایل نصب که در اختیار شما قرار داده می شود، کلیک کنید تا وارد محیط نصب نرم افزار شوید.
با کلیک بر روی آیکن نصب نرم افزار به طوری که در شکل بالا ملاحظه می شود وارد مراحل نصب خواهید شد. محیط نصب نرم افزار بسیار ساده و مراحل نصب به سرعت و تنها با چند کلیک انجام می شود. به محض کلیک بر روی آیکن نصب نرم افزار وارد محیط نصب مطابق با شکل زیر می شوید:
در پنجره نصب نرم افزار بر روی دکمه Continue کلیک کنید. با کلیک بر روی دکمه Continue وارد پنجره دیگری مطابق با شکل زیر خواهید شد.
در این پنجره می توانید مسیر نصب نرم افزار را تغییر دهید و یا آنکه مسیر پیش فرض را پذیرفته و بر روی Install کلیک کنید. با کلیک بر روی دکمه Install مراحل نصب نرم افزار در مسیر مشخص شده آغاز می گردد. چند لحظه منتظر بمانید تا مراحل نصب به اتمام برسد.
بعد از آنکه مراحل نصب نرم افزار به اتمام رسید آیکن میانبر مربوط به نرم افزار بر روی دسکتاپ ظاهر می شود. با دابل کلیک بر روی آیکن نرم افزار که بر روی دسکتاپ ظاهر شده است نرم افزار باز خواهد شد.
اجزای نرم افزار Terrain Morphometer V.1
برای نصب نرم افزار Terrain Morphometer V.1 بر روی فایل نصب که در اختیار شما قرار داده می شود، کلیک کنید تا وارد محیط نصب نرم افزار شوید. در این بخش به توضیح بخش های مختلف نرم افزار می پردازیم. نرم افزار شامل 7 کادر مختلف می باشد که در شکل زیر شماره گذاری شده و به ترتیب توضیح داده می شود.
کادر شماره 1: Input Raster
در کادر شماره 1، فایل رستری مدل رقومی ارتفاعی را به نرم افزار معرفی کنید. بدین منظور از دکمه Browse که در این کادر قرار دارد استفاده کنید. لازم به یادآوری است که فرمت مورد پشتیبانی در این نرم افزار فرمت ASCII با دنباله .asc می باشد. در صورتی که مدل رقومی ارتفاعی شما دارای فرمتی به غیر از ASCII باشد می توانید از طریق نرم افزارهایی همچون Global Mapper و یا Arc GIS اقدام به تغییر فرمت آن کنید. در ادامه به چگونگی تبدیل یک مدل رقومی ارتفاعی با فرمت همچون .TIF به فرمت ASCII که در این نرم افزار پشتیبانی می شود می پردازیم.
کادر شماره 2: Terrain Morphometry using Constant Level
در کادر شماره 2 به طوری که در شکل زیر نشان داده شده است، می توانید عملیات آنالیزهای مورفومتریک را با استفاده از یک تراز ارتفاعی ثابت اجرا کنید. در اصل در این روش بر روی مدل رقومی ارتفاعی ورودی که در کادر 1 به نرم افزار معرفی کردید، یک صفحه مسطح در تراز ارتفاعی دلخواه قرار داده و عملیات مورفومتری را بر مبنای آن اجرا می کنید. در شکل زیر به صورت شماتیک مفاهیم Cut/Fill، و Fill Volume/Cut Volume و Cut Surface Area/Cut Planner Area نشان داده شده است. توجه داشته باشید که تمامی این مفاهیم بر اساس یک سطح اساس ثابت و مسطح به نام Constant level تعریف می گردد. ارتفاع قرارگیری Constant Level را میتوانید در نرم افزار در بخش Base Height تعیین کنید. با توجه به ارتفاع قرارگیری Base Height و فرم سطح زمین در مدل رقومی ارتفاعی زمین (DEM) ، تمامی مولفه های مشخص شده در شکل زیر محاسبه و به صورت عددی توسط نرم افزار Terrain Morphometer در یک فایل متنی گزارش داده می شود.
Base Height : در این قسمت می توانید ارتفاع سطح تراز یا سطح اساس مورد نظر خود را تعریف کنید.
Cut Analysis: با چک زدن این گزینه می توانید محسبات مربوط به Cut را بر اساس سطح اساس یا تراز Base Height بر روی مدل رقومی ارتفاعی ورودی محاسبه کنید.
Cut Statistical Analysis: با چک زدن این گزینه می توانید برخی از پارامترهای آماری مربوط به بخش Cut را محاسبه و فایل گزارش خروجی اضافه کنید. بخشی از این پارامترهای آماری شامل، میانگین ارتفاع، میانه ارتفاع، انحراف معیار ارتفاع، چارک اول و سوم ارتفاع و نیز میانگین شیب، میانه شیب، انحراف معیار شیب، چارک اول و سوم شیب در بخش Cut می باشد.
Fill Analysis: با چک زدن این گزینه عملیات مربوط به محاسبات Fill بر اساس سطح تراز وارد شده در کادر Base Height انجام گرفته و نتایج محاسبات به بخش گزارش متنی خروجی وارد می گردد. توجه داشته باشید که بخش Fill مربوط به قسمت هایی از سطح زمین در مدل رقومی ارتفاعی می گردد که در زیر سطح تراز ثابت وارد شده در بخش Base Height قرار گرفته است.
Fill Statistical Analysis: با چک زدن این گزینه می توانید برخی از پارامترهای آماری مربوط به بخش Fill را محاسبه و فایل گزارش خروجی اضافه کنید. بخشی از این پارامترهای آماری شامل، میانگین ارتفاع، میانه ارتفاع، انحراف معیار ارتفاع، چارک اول و سوم ارتفاع و نیز میانگین شیب، میانه شیب، انحراف معیار شیب، چارک اول و سوم شیب در بخش Fill می باشد.
Elevation Range (From): در این قسمت می توانید تمامی محاسبات Cut/Fill را به یک دامنه ارتفاعی محدود کنید. در بخش From حد پائین دامنه را می توانید تعیین کنید. به صورت پیش فرض حد پائین بر اساس مینیمم ارتفاع مدل رقومی ارتفاعی ورودی تعریف می گردد که البته می توانید به صورت دستی این حد ارتفاعی را تغییر دهید.
Elevation Range (To): در این کادر حد بالای ارتفاعی که بازه محاسبات CutFill در آن انجام خواهد گرفت، را می توانید تعیین کنید. به صورت پیش فرض، ماکزیمم ارتفاع مدل ارتفاعی رقومی، در بخش لایه ورودی به عنوان مبنا در نظر گرفته شده است که البته به صورت دستی می توانید این مقدار را تغییر دهید. تنها بایستی توجه داشته باشید که ارتفاعی که در کادر From وارد می شود همیشه باید کوچکتر از مقدار To باشد.
کادر شماره 3 : Terrain Morphometry Using another Surface
در کادر شماره 3، همان طور که در شکل زیر نشان داده شده است. می توانید عملیات محاسبات مورفومتریکی مربوط به آنالیزهای Cut/Fill را با درگیر نمودن دو سطح ناهموار انجام دهید. در حالت قبلی تنها استفاده از یک صفحه مسطح با تراز ارتفاعی مشخص را می توانستید در محاسبات دخالت دهید اما در این قسمت امکان درگیر نمودن دو شبکه رستری ارتفاعی وجود دارد. نکته قابل توجه در این قسمت آن است که دو شبکه رستری یعنی Surface نخست که در کادر 1 معرفی می شود و Surface دوم که در کادر 3 با استفاده از دکمه Browse معرفی می گردد هر دو بایستی دارای تعداد سطرو ستون دقیقا یکسانی باشند. در صورتی که هندسه این دو فایل رستری متفاوت باشد، نخست باید نسبت به تغییر هندسه این دو شبکه رستری اقدام کنید، بدین منظور می توانید از نرم افزارهایی همچون Global Mapper و یا Arc GIS استفاده کنید.
Cut Analysis: اگر این گزینه را چک بزنید، عملیات محاسباتی Cut بر اساس دو لایه رستری ورودی انجام و نتایج مربوط به آن در بخش خروجی درج می گردد.
Cut Statistical Analysis: در صورتی که این گزینه را چک بزنید، پارامترهای آماری مربوط به بخش Cut محاسبه و در فایل متنی گزارش خروجی درج می گردد. این پارامترهای آماری شامل میانگین، میانه، چارک اول و سوم، انحراف معیار ارتفاع و شیب در بخش Cut می گردد.
Fill Analysis: اگر این گزینه را چک بزنید، عملیات محاسباتی Fill بر اساس دو لایه رستری ورودی انجام شده و نتایج مربوط به آنها در بخش خروجی درج می گردد.
Input Raster (Surface) : در این قسمت، سطح دوم برای درگیری با سطح اول که در کادر نخست وارد شده را معرفی میکنیم. این دو سطح یا Surface که هر دو مدل رقومی ارتفاعی با هندسه مشابه یعنی سطر و ستون برابر هستند، مبنای محاسبات Cut/Fill قرار خواهند گرفت.
کادر شماره 4: Lake and Water-bodies Morphometry
در این کادر می توانید محاسبات مربوط به مورفومتری دریاچه ها را انجام دهید. برای این منظور ارتفاع تراز آبی موجود و یا سطح اساس یا تراس ردیابی شده در در بخش Lake Level (Terrace) وارد نموده و با استفاده از گزینه های Planimetry، Volumetry، Gradiometry نوع آنالیز مورفومتریک مورد نظر را چک بزنید. در ادامه به توضیحات بیشتری در این زمینه می پردازیم.
Lake Level (Terrace): در این بخش یک ارتفاع را به عنوان ارتفاع داغ آبه دریاچه یا ارتفاع تراس مورد نظر وارد کنید.
Planimetry: با چک زدن این گزینه، عملیات سطح سنجی مربوط به پهنه آبی یا دریاچه مورد نظر انجام می گردد.
Volumetry: با تیک زدن این گزینه عملیات حجم سنجی مربوط به حجم آبی که در داخل دریاچه قرار می گیرد، انجام شده و نتایج به فایل متنی خروجی ارسال می گردد.
Gradiometry: با چک زدن این گزینه، عملیات مربوط به محاسبات شیب سنجی دریاچه انجام و نتایج در فایل متنی خروجی درج می گردد.
Calculate Statistical Parameters: در صورتی که این گزینه در حالت چک قرار داشته باشد، نرم افزار به صورت خودکار پارامترهای آماری مربوط به دریاچه را محاسبه و در فایل خروجی درج می کند. این پارامترهای آماری شامل، میانگین، میانه، چارک اول و سوم و انحراف معیار ارتفاع و شیب و حجم مربوط به دریاچه مورد نظر خواهد بود.
کادر شماره 5: Output Report
در این قسمت با استفاده از دکمه Browse مسیر ذخیره سازی فایل متنی گزارشات مربوط به محاسبات مورفومتریک را تعیین کنید. توجه داشته باشید که در این بخش تنها مسیر فولدری که قصد ذخیره سازی گزارش در آن دارید، را معرفی کنید و نیازی به تعیین نام فایل نیست.
کادر شماره 6: Progress Bar
در تمامی آنایزها و مدل هایی که در این نرم افزار به گرفته شده است، قابلیت نمایش گرافیکی پیشرفت کار قرار داده شده است تا کاربر با مشاهده آن از میزان پیشرفت آنالیزها در مورد فایل های مختلف اطلاع یابد. همان طور که در شکل زیر نشان داده شده است، نوار پیشرفت یا Progress Bar در کادر شماره 6 قرار داده شده تا کاربران را از میزان و سرعت پیشرفت کار اطلاع رسانی نماید.
کادر شماره 7: کادر مربوط به دکمه های کنترل کننده اصلی نرم افزار
نهایتا در کادر شماره 7، همان طوری که در شکل زیر نشان داده شده است، دکمه های اصلی کنترل کنندة نرم افزار قرار داده شده است. در این ادر بعد از آنکه تمامی مولفه های ورودی مربوط به هر مدل را به طور کامل وارد کردید، بر روی دکمه run کلیک کنید تا محاسبات مورفومتریک بر اساس اطلاعات ورودی انجام گرفته و نتایج به صورت یک فایل متنی با فرمت .txt در مسیر خروجی تعیین شده در کادر 5، ذخیره سازی گردد. در ضمن برای بستن پنجره نرم افزار می توانید بر روی دکمه Close در این قسمت کلیک کنید تا پنجره نرم افزار بسته شود.
گزارش های خروجی از نرم افزار
سخن آخر
سخن آخر آنکه سایت www.giscoders.com با همت و تلاش مضاعف سعی در بومی سازی علم و فناوری سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور دارد . در این راستا اقدام به توسعه و تکامل سامانه های نرم افزاری کاملا بومی و ایرانی دارد. امید است که حمایت شما، دلگرمی و تداومی بر این مسیر گردد.
روش سفارش نرم افزار
دیدگاهتان را بنویسید