نرم افزار Contour Maquette Builder V.1 – سامانه آموزش سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور

نرم افزار Contour Maquette Builder

نرم افزار Contour Maquette Builder یک نرم افزار قدرتمند در زمینه استخراج مدل های ماکت منحنی میزان از مدل رقومی ارتفاعی است. این نرم افزار توسط برنامه نویسان سایت www.giscoders.com کدنویسی و تهیه شده اند. در این نوشته قصد داریم به معرفی بیشتر این نرم افزار بپردازیم.

مدل ماکت منحنی میزان یا Contour Maquette چیست ؟

ممکن است در نقشه های توپوگرافی سطح زمین و یا در نقشه های باتیمتریک یا عمق سنجی، نمایش متفاوت از توپوگرافی سطح زمین را مشاهده کرده باشید. نقشه های ماکت منحنی میزان در اصل نوعی از روش ها یا تکنیک های نمایش سطح توپوگرافی زمین می باشند که جز روش های کارتوگرافی عوارض سطح زمین (Terrain Topogrphy Cartogrpahy) به حساب می آیند. در شکل های بعد نمونه ای از مدل های ماکت منحنی میزان نمایش داده شده است.

کاربرد مدل های ماکت منحنی میزان (Contour Maquette Applications)

مدل های ماکت منحنی میزان دارای کاربردهای مختلفی در کارتوگرافی و ترسیم نقشه های توپوگرافی است. به طور کلی می توان برخی از کاربردهای این مدل ها را به شرح زیر برشمرد:

تهیه نقشه های توپوگرافی در مقیاس های مختلف

تهیه نقشه های عمق سنجی یا باتیمتریک (Bathymetric Map)

تهیه نقشه های اقیانوسی و نمایش شکاف ها و ریف های اقیانوسی

استفاده به عنوان نقشه های پایه یا Base Map

نمایش ناهمواری های سطح زمین و بستر اقیانوس ها و دریاها

استفاده در نقشه های کوه آبنگاری یا هیدروگرافی

استفاده در نقشه های ژئومورفولوژی

سه بعدی سازی سطح توپوگرافی زمین یا ایجاد ماکت های منحنی میزان سه بعدی

در شکل زیر نمایی از نرم افزار Contour Maquette V.1 نشان داده شده است.

در ادامه به توضیح در مورد هر یک از اجزای نرم افزار Contour Maquette Builder V.1 می پردازیم.

کادر Input Raster

کادر نخست به نام Input Raster مربوط به معرفی فایل ورودی یعنی مدل رقومی ارتفاعی به نرم افزار می باشد. در این بخش با کلیک بر روی دکمه Browse به مسیر قرارگیری فایل رفته و فایل مدل رقومی ارتفاع با فرمت ASCII.asc را به نرم افزار معرفی کنید.

کادر Classification Method

کادر بعد مربوط به انتخاب متد طبقه بندی یا Classification Method می باشد. در این کادر می توانید 5 روش مختلف برای تعریف سطوح ماکت منحنی میزان تعیین کنید.

روش طبقه بندی دستی یا Manual

در روش نخست به نام Manual می توانید آستانه گذاری سطوح را به صورت دستی یا کاربر-تعریف وارد کنید. بین هر یک از اعداد علامت کاما قرار دهید تا از یکدیگر جدا شوند. به طور نمونه 1500, 2000, 3000, 3250, 4000, 5000 را به همین شکل وارد کنید تا آستانه گذاری سطوح ماکت منحنی میزان انجام شود. توجه داشته باشید که آخرین آستانه ای که مشخص می کنید باید از بالاترین ارتفاع در مدل رقومی ارتفاعی بیشتر باشد.

روش طبقه بندی فواصل مساوی یا Equal Interval

در این روش سطوح ماکت منحنی میزان با فواصل یا متساوی البعد برابر تعریف می شود در این روش تنها تعداد سطوح یا کلاس در ماکت منحنی میزان تعریف می گردد و بر اساس آن ماکت منحنی میزان از مدل رقومی ارتفاعی ترسیم می گردد.

روش طبقه بندی فواصل تعیین شده یا Defined Interval

در این روش سطوح ماکت منحنی میزان بر اساس فواصل تعریف شده ترسیم می گردند. در این بخش می توانید Interval یا دامنه کلاس را تعریف کنید تا بقیه کارها به صورت خودکار توسط الگوریتم محاسبه و انجام گیرد. در این روش تنها رنج یا دامنه عددی هر سطح از ماکت منحنی میزان را تعریف خواهید کرد.

روش طبقه بندی چارکی یا Quantile

در صورتی که این متد را انتخاب کنید، می توانید با انتخاب تعداد کلاس یا سطوح ماکت منحنی میزان، مدل Contour Maquette خود را تهیه کنید. لازم به ذکر است که بر اساس توزیع فراوانی سلول های مدل رقومی ارتفاعی و میزان فراوانی آنها، طبقه بندی انجام گرفته و مدل ماکت منحنی میزان ترسیم می گردد.

روش طبقه بندی شکستگی های طبیعی یا Natural Breaks

در صورتی که این روش را انتخاب کنید سطوح ماکت منحنی میزان بر اساس آستانه های شکستگی های طبیعی در داده محاسبه و سپس مدل ماکت منحنی میزان ترسیم می گردد. اگر از این روش استفاده می کنید ابتدا تعداد کلاس یا Classes را تعیین نموده و سپس در بخش Steps یک عدد مثبت بزرگتر از 1 تعیین کنید. هر چقدر حجم داده های شما بیشتر باشد یا از مدل رقومی ارتفاعی حجیم تری استفاده می کنید بهتر است به منظور تسریع در پردازش ها این عدد را افزایش دهید به تبع، با افزایش این عدد، مقداری از دقت تعیین آستانه های Natural Break کاسته می شود.

کادر Light Position (Hillshade Factor)

در کادر Light Position با وارد کردن مؤلفه های موقعیت نور در صفحه عمودی و افقی می توانید، منبع تابش نور را در فضا تعریف کنید. به طور معمول از عدد 315 درجه برای زاویه آزیموت و عدد 45 درجه برای زاویه عمودی یا زنیتی مورد استفاده قرار می گیرد.

زاویه آزیموتی (Azimuth Angle)

در این بخش زاویه افقی یا آزیموتی منبع تابش نور بر سطوح ماکت منحنی میزان را تعیین کنید. توجه داشته باشید که اعداد بایستی به صورت درجه و با مبنای شمالی در جهت عقربه های ساعت تعیین گردد.

زاویه زنیتی (Zenight Angle)

در این کادر زاویه ارتفاع منبع نور یا زاویه عمود یا ارتفاعی یا Altitude را وارد کنید. این عدد بین 0 تا 90 قابل تعریف است واحد زاویه به صورت درجه بوده و هر قدر که اعداد بزرگتری در این بخش وارد کنید عمق مدل ماکت منحنی میزان کاهش می یابد.

کادر Scale and Adjustment

فاکتور مقیاس (Scale Factor)

در این کادر با وارد کردن یک عدد به عنوان فاکتور مقیاس می توانید اغراق ارتفاعی سطوح ماکت منحنی میزان را تغییر دهید. عدد 1 را وارد کنید در صورتی که نیاز به تغییر در اغراق ارتفاعی نیستید. اعداد کوچکتر از 1 اغراق ارتفاعی یا سطوح ماکت منحنی میزان را کاهش و اعداد بزرگتر از 1، این اغراق را افزایش می دهد.

فاکتور ارتفاعی (Z-Factor)

فاکتور ارتفاعی، برای تصحیح نسبت مسطحاتی به ارتفاعی سلول ها در مدل رقومی ارتفاعی مورد استفاده قرار می گیرد. اگر مدل رقومی ارتفاعی مورد استفاده، دارای سیستم مختصات جغرافیایی با واحد مسطحاتی درجه قوسی باشد و واحد ارتفاعی به متر، از این تصحیح کننده نسبت مسطحاتی به ارتفاعی می توانید در تنظیم و تعدیل مدل ماکت منحنی میزان استفاده کنید.